Echte verandering door kleine successen

Een artikel dat is gebaseerd op zes jaar actieonderzoek in de Nederlandse diplomatieke arena. In opdracht van het Ministerie van Buitenlandse Zaken hield Hans Vermaak zich bezig met de vraag: wanneer werkt ontwikkelingssamenwerking wel en wanneer niet en waardoor komt dat dan? In dit artikel onderbouwt hij dat de meest diepgaande, echte veranderingen niet beginnen met een gedetailleerde blauwdruk of een lineair, episodisch en doelgeoriënteerd plan, maar dat echt duurzame en diepgaande verandering begint met ‘smal wins' ofwel kleine successen.

In organisaties is vaak sprake van taaie vraagstukken; vraagstukken die blijven, ondanks frequente pogingen er iets aan te doen. De gebruikelijke manieren van denken en de geïnstitutionaliseerde mechanismen zijn niet passend gebleken om deze vraagstukken op te lossen. De hardnekkigheid ervan vraagt om iets anders dan 'meer van hetzelfde' en de complexiteit ervan vraagt om meer dan standaardrecepten. Voorbeelden van de gebruikelijke manieren van denken en standaardmechanismen zijn denken in algoritmen, denken in 'magische oplossingen' en het zonder meer kopiëren van 'best practices'.

Vermaak stelt dat analyse, ontwerp en implementatie gecombineerd moeten worden in een proces van continue verandering, bestaande uit microniveauveranderingen. Elke stap daarin geeft kansen om te leren en resultaten zichtbaar te maken. Tegenslag en problemen worden daarbij niet gezien als fouten in het veranderplan, maar als onderdelen van de verandering. Kleine veranderingen of successen zullen anderen dan inspireren tot volgende kleine veranderingen. En vele kleine veranderingen vormen samen een grote, substantiële en diepgaande verandering. Kleine veranderingen kunnen langzaamaan bestaande patronen doorbreken, weerstand doen afnemen en mensen laten wennen aan ideeën die eerst controversieel waren.

Dit is wat de auteur ontdekte, toen hij onderzoek deed in ontwikkelingslanden. Zou het bij ons, in onze organisaties en in ons leven, anders verlopen?