In de leer bij Vermeer

Blog Ledenwijsheid - Gerlind Starniske

Noodkreet van Tessa in de inbox:
“help, ik stop ermee, ik zoek iets anders. Wat beteken ik als muziektherapeut voor die mensen in die zorgverlening? Julia mag uitslapen en ligt nog in bed als ik kom. Bram wordt nu pas gewassen en moet nog ontbijten. Bij Elfie is de verwijzer zoek en op Jasons kamer is een flexer die niet weet dat ik kom. Stijn is onverwachts naar de fysio. Alleen Marleen kan vandaag mee naar de muziek. Wat beteken ik nog, terwijl met muziektherapie op deze leefgroep juist bedoeld wordt, hen even uit de modder van de instituuts-sleur op te tillen naar een moment van ontmoeting en verbinding met het goede leven”.

Als muziektherapeut herken ik Tessa’s kreet. Bezuinigingen en krapte op de arbeidsmarkt, gebrek aan voldoende opgeleid personeel onderdrukken de zorgkwaliteit. Voortdurend wisselende invallers, het verloren gaan van herkenbaarheid, ontbreken van overdracht, communicatie en voorspelbaarheid ondermijnen de zo noodzakelijke continuïteit voor de zo kwetsbare zorgontvanger. En dan heb ik het nog niet over stelselherziening, budgetterreur, de dwang van het tijdschrijven en de opgedrongen afvinkcultuur.

De eigen leergeschiedenis, de context van de werksituatie, de actualiteit en de maatschappelijke ontwikkelingen vormen veel ruis in mijn praktijk van muziektherapeut en ontnemen telkens opnieuw het zicht op de kern van ontmoeting en verbinding met de cliënten.

Hoe reageer je daarop als muziektherapeut? Trek ik mij terug, schrijf ik noodkreten of accepteer ik dit moment, niet zelden het enige moment in het contact met de bewoners? Hoe moet je als supervisor hiermee omgaan? Hoe zich te verhouden tot deze realiteit die door mijn supervisanten mijn praktijk binnenkomt?

De kracht van het moment

Mijn blik valt op de brochure van de Vermeer-tentoonstelling in het Rijksmuseum die ik afgelopen weekend heb bezocht. Wat raakt mij zo aan zijn beelden? Is het de kracht van het moment? In zijn schilderijen neemt Vermeer het moment ongelooflijk serieus. Alle energie concentreert zich op zijn personages en op de in beeld gebrachte handeling in al zijn eenvoud. Er is geen behoefte aan enige vorm van afleiding.

Dat ene moment te pakken krijgen waarin zich de kern manifesteert is voor mij het meest boeiende aspect van zowel muziektherapie als van superviseren. Kenmerkend is niet-oordelen, maar zoeken tot je de klik voelt: 'hier zijn we bij de kern, bij waar het echt om draait.

Wat kunnen wij uit Vermeers schilderijen leren en meenemen naar de toekomst? In mijn eigen leerproces heb ik het keer op keer als bevrijding ervaren om een onoverzichtelijke situatie met veel ruis op de lijn die het zicht op de kern ontneemt af te pellen teneinde de werkelijke kern te vatten.

Hebben belemmeringen bijvoorbeeld met de context van de cliënt of met belemmeringen in de cliënt zelf te maken? Als iets als onveranderbaar uit de analyse komt, accepteer dan tenminste dit moment. Leg je erbij neer dat je nu alleen dit moment hebt.

Als muziektherapeut en supervisor houd ik een pleidooi voor analyse van het moment - en als je dit niet kunt veranderen: blijf je motivatie als muziektherapeut trouw en wees blij met het moment; accepteer het onvolledige en geniet van wat er wél is, al is het slechts één waardevol aspect en ga er dan helemaal voor, net als Vermeer.

De eerstvolgende supervisiesessie met Tessa zet ik in gedachten stil om er in alle rust naar te kijken als ware het een schilderij. Zo viel mij in deze online-sessie op, dat zij zich had gepositioneerd voor een vitrine vol prijzen en bekers. Door deze waarneming supervisorisch in te zetten, kwamen we dichter bij de kern van háár verhaal: willen presteren op hoog niveau, terwijl je ondertussen bezwijkt onder de last van dit streven.

Het stokje geef ik door aan mijn gewaardeerde leersupervisor Wietze die mij geleerd heeft, alle lagen af te pellen om bij de kern te komen en me niet blind te staren op één aspect.

Gerlind Starniske - April 2023



Naar LVSC profiel van Gerlind